ماهی‌های شمال
ماهی آزاد: مرغوب‌ترین ماهی جهان به حساب می‌آید. دوكی شكل و كشیده است. فیله‌ماهی آزاد را به صورت دودی هم مصرف می‌كنند.
ماهی سفید: دوكی شكل و با گوشت سفید و لطیف است. البته جنس نر این ماهی روی سرش خال‌های درشت و سفید دارد، كشیده تر است و گوشت بیشتری دارد. نوع دریایی‌اش هم، قطعا از نوع پرورشی مرغوب‌تراست.
ماهی سفید را می توان سرخ كرده، كبابی، بخارپز یا به شکل دودی مصرف كرد که بستگی به ذائقه و سلیقه افراد دارد.
اردك ماهی: گوشت لذیذی دارد؛ چه آن را سرخ یا كبابی کنید.
ماهی كفال: این ماهی دوكی شكل، گوشت سفید اما سفتی دارد و اصالتا روسی است. شمالی‌ها اغلب نوع "دودی" و "شور" آن را مصرف می‌كنند. سرخ شده و كبابی كفال را هم با نارنج و لیمو میل می‌كنند.
ماهی‌های جنوب
ماهی حلوا سفید: فلس دارد، اما با یك دست كشیدن، تمیز می‌شود. جنوبی‌ها به آن "زبیده" به معنای برگزیده می‌گویند. "حلوا" را اغلب به صورت شكم خالی در روغن سرخ می‌كنند و سر سفره می‌آورند. ماهیحلوا سیاه، گوشت سفت‌تری دارد، اما مزه‌اش همان است.
ماهی سنگسر: از نظر شكلی، كتابی است. استخوان زیادی دارد. معمولا آن را كباب یا سرخ كرده یا در قلیه‌ماهی استفاده می‌كنند.
ماهی شوریده: ماهی شوریده، دوكی شكل و ظریف است. گوشت سفید و كم‌تیغ‌اش هم بعد از پخت،نرم و لذیذ می شود. این ماهی را درسته و البته با شكم خالی، می‌توان سرخ كرد.
ماهی شیر: تقریبا بدون تیغ و بی‌آزار است؛ با گوشتی صورتی كه ضایعات كمی دارد. همه‌جوره‌اش را هم درست می‌كنند: سرخ كرده، بخارپز و كبابی.
ماهی سرخو: شبیه سنگسر است، ولی با گوشت سفید و لطیف. سرخ شده‌اش را می‌خورند یا در قلیه ماهی استفاده می‌كنند.
ماهی هامور: هامور اسم خانوادگی تعداد زیادی ماهی خلیج فارس و دریای عمان است. در این میان، هامور قهوه‌ای را می‌شود برای مهمانی، درسته كباب كرد. گوشتش بعد از پختن، سفید و البته سفت می‌شود. وقت پختن قلیه‌ماهی با ماهی هامور، پوستش را نمی‌كنند، چون حسابی لعاب می‌اندازد.
ماهی راشكو: ماهی مرغوب جنوب است كه گوشت سفید و نرم، و ضایعات كمی دارد و به هر روشی می توان آن را پخت. راشكو را برای قلیه‌ماهی هم استفاده می‌كنند.
ماهی های پرورشی:
ماهی‌های پرورشی كمی لاغرتر و كم‌بنیه تر از انواع دریایی شان‌اند، اما اغلب این شانس را دارید كه آنها را زنده تهیه کنید.
فعلا این ماهی‌ها را پرورش می‌دهند:
كپور معمولی، كپور آیینه، كپور چرمی، آمور، كپور نقره‌ای، سرگنده و قزل‌آلای رنگین‌كمان.
ماهی های رودخانه‌ای:
این ماهی ها كوچك‌اند و البته ارزان‌تر از انواع دریایی و اگر طریقه پخت آنها را بدانید، بسیار خوش‌خوراك هستند که شامل سوف، لای ماهی، اردك‌ماهی، اسبله، سس ماهی، سیاه‌ماهی، قزل‌آلای خال قرمز و... هستند.
ماهی های سرد یا یخ‌زده:
وقتی ماهی را از آب‌های دور می‌آورند یا پیش‌بینی می‌كنند زمان فروش و مصرفش خیلی طولانی باشد (به ویژه برای ماهی‌های بزرگ)، آن را فریز می‌كنند؛ اتفاقا با این كار به سالم ماندن ماهی بیشتر می‌توان اعتماد كرد، اما گاهی فروشنده‌ها تقلب می‌کنند و ماهی‌های خراب شده و مانده را با ظاهر یخ‌زده به مردم قالب می‌كنند تا عیبش معلوم نشود.
برای رو شدن دست این فروشنده های متقلب، به مردمك چشم ماهی دقت كنید.
منبع: سایت تبیان